İngiltere’de ilk kez üç kişinin DNA’sını taşıyan bir bebek dünyaya geldi. Bebeğin DNA’sının çoğu ebeveynlerden ve yaklaşık yüzde 0,1’i donör bir bayandan. Tüp bebek teknolojisinde çığır açan bu teknik, anneden bebeğe ölümle sonuçlanabilecek mitokondriyal hastalıkların bulaşmasını engellemek için geliştirildi.
Mitokondriyal hastalıkların tedavisi yoktur. Bu hastalıklarla doğan bebekler birkaç saat veya gün içinde ölebilir. Daha önce bebeklerini kaybetmiş bazı aileler bu tekniği kendi sağlıklı bebeklerini doğurmak için son çare olarak görmektedirler.
Mitokondri, hemen hemen her hücrede bulunan ve yiyeceği güce dönüştüren küçük bir yapıdır. Mitokondriyal bozukluklarda vücuda güç gönderilemediğinden beyin hasarı, kas atrofisi, kalp yetmezliği ve körlük meydana gelebilir. Bu bozukluklar sadece anneden bebeğe geçer.
MİTOKONDRİ YERLEŞTİRME TEDAVİSİ NEDİR?
Mitokondri Değiştirme Tedavisi, sağlıklı bir donörden alınan mitokondrilerin kullanıldığı bir in vitro fertilizasyon tekniğidir. Vericiden gelen DNA, mitokondrinin çalışmasını sağlar. Bebeğin dış görünüşü gibi diğer özelliklerini etkilemez ve “üçüncü ebeveyn” kapsamına girmez. Bu teknik İngiltere’nin Newcastle şehrinde geliştirildi ve 2015 yılında bu teknikle bebek doğurmanın önünü açan yasal düzenlemeler yapıldı.
Ancak teknik, İngiltere’de hızlı bir şekilde uygulanmadı. 2016 yılında ABD’de tedavi gören Ürdünlü bir çift, bu teknikle bebek dünyaya getiren ilk anne baba oldu. Düzenleyici kuruluş İnsan Üreme ve Embriyoloji İdaresi (HFEA), 20 Nisan 2023 prestijiyle ülkede bu tür doğumların “beşten az” gerçekleştiğini duyurdu. Ancak HEFA kesin sayıyı açıklamadı ve ailelerin kimliklerinin açığa çıkmaması için başka detay vermedi. Bu sınırlı bilgi, İngiltere’de yayınlanan Guardian gazetesinin Bilgi Edinme Yasası kapsamında kuruma yaptığı başvuruyla ortaya çıktı.
HER YIL 150 DOĞUM GÜNÜNDE KULLANILABİLİR
Newcastle Üniversitesi’nden henüz bir açıklama yapılmadığı için geliştirdikleri tekniğin başarılı olup olmadığı henüz net değil. Francis Crick Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Robin Lovell-Badge, “Mitokondri Değiştirme Tedavisinin pratikte nasıl çalıştığını, bebeklerin mitokondri bozuklukları olup olmadığını ve bu bebeklerin yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde sorun yaşama riski taşıyıp taşımadıklarını görmemiz gerekiyor” dedi. Teknik başarılı olursa İngiltere’de her yıl yaklaşık 150 doğumda bu tekniğin kullanılabileceği belirtiliyor. (BBC Türkçe)
